Gaz, besin sindiriminde istemsiz yutulan havanın bağırsak veya midede yarattığı etkidir. Zaman zaman artan gaz vücuttan atılamaz ve gaz sancısı ortaya çıkar. Yemek içeriğinden hızlı yemek yemeye, hareketsiz bir yaşamdan besin tercihlerine kadar pek çok faktör gaz oluşumuna katkı sağlar. Her yaş grubunda gaz sancısı görülürken durum bebeklerde oldukça zorlayıcıdır.
- Süt tüketiminin artmasıyla birlikte bağırsaklardaki gaz miktarı değişir ve
- Gelişimini henüz tamamlamayan sindirim sistemi gazı atmakta zorlanır.
Gaz sancısıyla birlikte şişkinlik, ishal ve kabız görülme sıklığı da artar. Sancının şiddeti biriken gaz miktarına göre değişir. Vücuttan atılamayan gaz kramplar ve kasılmalarla kendini belli eder. Emziren genç anneler bebeklerde gaz sancısına ne iyi gelir sorusuna yanıt ararken gaz üretme olasılığı yüksek yiyeceklerden uzak durmalıdır.
Bebeklerde Gaz Sancısının Nedenleri
Bebeklerde gaz oluşumunun ilk nedeni sindirim sisteminin gelişmekte olmasıdır. Sindirimin yetersiz kalması gaz oluşturur ve yine tam gelişmemiş boşaltım sistemi gazı rahat atamaz. Gaz oluşumunun ikinci nedeni özellikle ağlarken yutulan havadır. Bağırsaklar içinde biriken gerginlik basınca, basınçta gaza sebep olur. Gaz sancısı çocuk ve yetişkinleri etkiliyorsa nedenler arasında;
- Hareketsiz yaşam
- Alerjik tepkiler
- Ayak ve karın bölgesini üşütmek
- Lifli gıdalardan yeterince tüketmemek
- Sağlıksız beslenme alışkanlıkları
- Süt ve süt ürünlerinden fazla tüketmek
- Bağırsak ve sindirim sorunları
- Baharatlı, soslu ve yağlı tarifler
- Hızlı yemek yeme alışkanlığı
- Lokmaları iyice çiğnemeden yutmak sayılabilir.
Gaz sancısı atakları özellikle yetişkinlerde akla ülseratif kolit, Crohn hastalığını getirir. İnce bağırsakta bulunan bakterilerin artışı gaz sancısına neden olabilir.
Bebeklerde Gaz Sancısı Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde gaz sancısı belirtileri dendiğinde ilk akla gelen sebepsiz ağlamalardır. Ağlamaya ilave olarak sıklıkla;
- Huzursuzluk
- Huysuzluk
- Yemekten sonra sıkıntı
- Kıvranma hareketi ve
- Yüzde kızarma sürece eklenir.
Bebeklerde gaz sancısı ve kolik belirtileri genelde birbirine karıştırılır. Gaz belli bir nedene bağlıdır ve neden ortadan kalktığında sancı da hafifler ve kendiliğinden yok olur. Kolikte bebekler sıkıntı sebebiyle saatler boyu ağlayabilirler. Çığlığın eşlik ettiği ağlamada gaz sancısı içinden çıkılmayacak bir hal alır. Ebeveyn için oldukça endişe verici olan süreç doğru yönetildiğinde bebek hızla rahatlayacaktır.
Bebek ve Çocuklarda Gaz Sancısı
Bebeklerde yaşanan gaz sancısı, bir hastalık belirtisi değil, dünyaya uyum sürecinin fizyolojik bir sonucudur. Emziren annelerin beslenme alışkanlıkları süte direk etki eder ve bebekte gaz oluşumu meydana gelir.
- Emziren annelerin soğan, sarımsak, turunçgiller, asitli içecekler veya karnabahar, lahana gibi sebzeler bebekte gaz oluşumunu tetikler.
- Sık emen bebekler daha fazla hava yutacağı için özellikle akşam saatlerinde gaz sıkışması yaşanması normaldir.
Bebekler gaz sancısı çektiklerinde; ilk haberci gergin karındır. Karın bölgesine yapılacak hafif masaj, karnı ve sırtı sıcak tutmak gaz çıkışını kolaylaştırabilir.
Bebeklerde Gaz Sancısına İyi Gelenler
Bebeklerde gaz sancısını gidermek için kesin bir çözüm önerisi yoktur. Ancak bebeği rahatlatmak için bazı uygulamalar ve doğal yöntemler denenebilir. Sindirim sistemi tam oluşmayan bebeklerde her besleme sonrasında gaz çıkartmak için masaj yapmak ve dik pozisyonda sırtı sıvazlamak rahatlatıcı etki gösterecektir.
- Dik konumda besleme önemlidir. Yatar pozisyonda emen bebekler daha fazla hava yutar. Hava yutuşu arttıkça gaz sıkıntısı da kendiliğinden gelişecektir.
Besleme sonrasında bebeği karın üstü bırakmak gaz sancısını tetikleyebilir. Yeme içme sonrasında bebeği karın üstü bırakmak için minimum 30 dakika geçmesi beklenmelidir.
- Gaz sancısına iyi geldiği bilinen en iyi şey bacakları hareket ettirmektir. Sırtüstü yatırılan bebeğin bacakları bisiklet sürüyor gibi çevrilir. Bu hareket esnasında karnı sıcak tutmak gaz çıkışını destekler.
İlk haftalarda başlayan gaz sancıları 6.aydan itibaren hafifleyerek yok olur. Bazı bebeklerde süreç daha uzun sürebilir. Özellikle akşam saatlerinde başlayan ve en az 3 saat süren sancılara ağlama nöbeti eşlik edebilir.
Bebekler İçin Gaz Çıkarma Yöntemleri
Bebeklerde gaz sancısına ne iyi gelir sorusuna verilecek ilk cevap kuşkusuz her beslenme sonrasında sırta hafif hafif vurarak rahatlama sağlamaktır. Gaz çıkartmak için mideye fazla baskı yapılması halinde kusma gerçekleşebilir.
- Bebek sırtüstü yatırılır ve karnına saat yönünde masaj yapılır. Uygulama dizlerin karna doğru çekilmesiyle devam etmelidir.
- Beslenme sonrası bebeğin çenesi ebeveynin omzuna yaslanır. Sırt ovalanarak gazın çıkmasına yardımcı olunur.
- Bebek ebeveynin bacaklarına karın gelecek şekilde yatırılır ve sırt ovalanarak rahatlatıcı konuşmalar yapılır.
Bebeğin gazı çıkmazsa huzursuzluk, ağlama, kusma ve uykusuzluk görülebilir. Huzursuz ve ağlayan bebek tekrar beslenir ve her beslenmede yeniden hava yutar ve gazı artar. Bu döngünün kırılabilmesi için her beslenme sonrasında gaz çıkana kadar uygulamaya devam edilmelidir.
Bebeklerde Gaz Sancısına İyi Gelecek 4 Doğal Besin
Anne sütü bebekler için mucizevi bir beslenme kaynağıdır ancak anne sütü gaz yapabilir. Emziren annelerin yediklerine ve içtiklerine özen göstermesi gerekir. Gaz yapmayan besinlerden hazırlanacak dengeli bir beslenme planına uyulmalıdır.
Bu süreçte sigara ve alkolden uzak durmak önemlidir. Bebeğini biberonla besleyen annelerin gaz yapımını önleyici formda biberon ve emzik kullanması tercih edilmelidir. Ağzı büyük biberonlar ve deliği büyük emzikler bebeklerin beslenirken daha fazla hava yutmasına neden olabilir.
Emziren annelerin; fasulye, gazlı içecekler, soğan krema, brokoli, süt, brüksel lahanası, tam tahıllı ekmek, karnabahar, sakız, enginar, kuşkonmaz, erik, armut, şeftali ve elmadan uzak durması tavsiye edilir.
Bebeklerde gaz sancısına iyi gelecek doğal ve mucizevi besinlerse şöyle sıralanabilir.
Su
Emziren annelerin en sık tüketmeleri gereken şey sudur. Yapılan tüm klinik çalışmalar günlük su tüketimi yeterli olan annelerin bebeklerinde daha az gaz sorunu yaşadığını kanıtlamıştır.
Rezene
6 aya kadar bebeklerde anne sütünden başka besin önerilmese de gaz sancısının arttığı durumlarda çay kaşığı yardımıyla rezene çayı verilebilir.
Zencefil ve nane
Bebeğe sütle beraber gaz geçmemesi için yemeklerden sonra anne adayının zencefil ve nane çayı içmesi önerilir. Bebeğin ya da annenin reflüsü varsa nane çayı önerilmez.
Kimyon
Bebek, çocuk ve yetişkin gaz sorunlarında kimyon doğal ve mucizevi bir baharattır. Bebek emziren anneler yemeklerine kimyon ilave edebilir veya çayını tüketebilirler.