PFAPA, ağız, boğaz ve ateş semptomlarına neden olan bir tür otoimmün hastalıktır. PFAPA kelimesi, semptomların karakteristik bir şekilde sık tekrarlamasına atıfta bulunur: periyodik ateş, aftöz stomatit, faranjit ve adenit.
PFAPA, genellikle çocuklarda görülür ve semptomlar 2 ila 5 yaş arasında başlar. Ayrıca yetişkinlerde de görülebilir, ancak daha nadirdir.
PFAPA Nedenleri
PFAPA’nın nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak, bazı araştırmalar genetik, enfeksiyonlar, bağışıklık sistemi sorunları ve çevresel faktörlerin rol oynayabileceğini öne sürmektedir.
- Genetik faktörler: Bazı çalışmalar, PFAPA’nın nedenlerinden birinin genetik yatkınlığa sahip olmak olduğunu öne sürmektedir. Ancak, bu konuda kesin bir bilgi yoktur.
- Enfeksiyonlar: Yapılan araştırmalar, PFAPA’nın viral veya bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanabileceğini düşündürmektedir. PFAPA atakları, üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra başlayabilir ve bazı hastaların atakları sırasında boğaz enfeksiyonları görülmektedir.
- Bağışıklık sistemi sorunları: PFAPA’nın bağışıklık sistemi ile ilgili bir sorundan kaynaklanabileceği düşünülmektedir.
- Çevresel faktörler: Bazı araştırmalar, PFAPA’nın çevresel faktörlere (örneğin, hava kirliliği, iklim değişikliği) bağlı olabileceğini öne sürmektedir. Ancak, bu konuda kesin bir bilgi yoktur.
PFAPA Semptomları
- Ateş: En belirgin semptom ateştir. 39°C’nin üzerine çıkabilir ve üç ila altı gün boyunca devam edebilir.
- Aftöz stomatit: Ağızda yaralar veya aftlar oluşur.
- Faranjit: Boğaz ağrısı, kızarıklık ve şişlik oluşabilir.
- Adenit: Boyunda şişlik ve hassasiyet görülebilir.
Semptomlar tipik olarak beş ila yedi gün sürer ve ardından kendiliğinden kaybolur. Bununla birlikte, ayda bir veya daha sık tekrarlayabilir. PFAPA tanısı, semptomların sıklığına ve şiddetine dayanarak konulur. Doktorlar, diğer otoimmün hastalıkların varlığını ortadan kaldırmak için kan testleri ve diğer testler de yapabilirler.
PFAPA Tedavisi
PFAPA’nın tedavisi semptomatiktir ve semptomları hafifletmeye yöneliktir. İlaç tedavisi, semptomların şiddetini azaltmayı ve ataklarının süresini kısaltmayı hedefler. Aşağıda, PFAPA’nın tedavisi için sıklıkla kullanılan ilaçlar ve diğer tedaviler hakkında daha fazla bilgi bulabilirsiniz:
- Kortikosteroidler: Kortikosteroidler, semptomların hafifletilmesi için en yaygın kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar, semptomlar başladıktan sonra verildiğinde hızla etki gösterirler. Genellikle, PFAPA atakları başladığında kısa süreli bir doz kortikosteroid reçete edilir.
- Nonsteroid anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler): NSAID’ler, iltihaplanmayı azaltmak için kullanılan bir başka ilaç sınıfıdır. Bu ilaçlar semptomları hafifletir ve atakların sıklığını azaltmaya yardımcı olur.
- Kolşisin: Kolşisin, iltihaplanma ve ağrıyı azaltmak için kullanılan bir ilaçtır. Ancak, bu ilaç, yan etkileri nedeniyle genellikle kortikosteroidler veya NSAID’lerle birlikte kullanılır.
- Antihistaminikler: Antihistaminikler, bazı durumlarda semptomların hafifletilmesine yardımcı olur.
- Bademciklerin çıkarılması (tonsillektomi): PFAPA semptomları kronik hale gelirse veya sıklıkla tekrarlanırsa, tonsillektomi önerilebilir. Ancak, tonsillektominin PFAPA semptomlarını önlemede ne kadar etkili olduğu konusunda kesin bir görüş birliği yoktur.
Özetle, PFAPA’nın tedavisi semptomatik olduğundan, tedavi genellikle semptomların hafifletilmesine yöneliktir. İlaç tedavisi, semptomların şiddetini azaltabilir ve PFAPA ataklarının süresini kısaltabilir. Bununla birlikte, her hastanın tedavisi bireyseldir ve doktorunuzun önerilerine uymanız önemlidir.