Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olarak da bilinen otizm iletişimi, sosyal etkileşimi ve davranışı etkileyen nöro gelişimsel bir bozukluktur. Çok çeşitli semptomlarla karakterizedir ve kişiden kişiye büyük ölçüde değişir. Bebeklerde otizm belirtileri 6-18 aylıkken ortaya çıkabilir. Resmi bir teşhis genellikle çocuk 2-3 yaşına gelene kadar yapılmaz. Otizmin bir spektrum bozukluğu olduğunu ve her çocuğun benzersiz olduğunu hatırlamak önemlidir. Bazı çocuklar ciddi zorluklar yaşarken diğerleri hafif zorluklar yaşayabilir.
Bebeklerde Otizm Belirtileri
Bebeklerde otizm belirtileri, büyüyene kadar net bir şekilde görülmeyebilir. Bu nedenle bebeklerde otizmi tanımlamak zor olabilir. Bununla birlikte, ebeveynlerin ve bakıcıların dikkat edebileceği bazı işaretler vardır. İşte bebeklerde dikkat edilmesi gereken bazı otizm belirtileri:
Sosyal etkileşim eksikliği: Otizmli bebekler isimlerine cevap vermeyebilirler. Göz teması kurma konusunda sıkıntı yaşayabilirler. Gülümseme veya diğer yüz ifadeleri gibi sosyal ipuçlarına tepkisiz görünebilirler.
Sınırlı veya gecikmiş dil gelişimi: Bebeklerde otizm, beklenen yaşa kadar gevezelik yapma veya ilk kelimelerini söylemek gibi dil gelişiminde zorluklar yaşamalarına neden olabilir.
İşaret etme sorunu: Otizmli bebekler bir şeye ilgi göstermek için işaret etmekte zorlanabilir veya bir iletişim yolu olarak jestleri kullanmayabilir.
Çevreye ilgi eksikliği: Otizmli bebekler oyuncaklara ilgi göstermeyebilir veya yalnızca sınırlı sayıda nesneyle belirli bir şekilde oynamakla ilgilenebilirler. Bir aktiviteden diğerine geçmek gibi geçişlerde de zorluk yaşayabilirler.
Tekrarlayan davranışlar: Otizmli bebekler sallama, döndürme veya ellerini çırpma gibi tekrarlayan davranışlarda bulunabilirler. Ayrıca belirli dokulara, seslere veya ışıklara karşı hassas olabilirler.
Duyusal girdiye karşı aşırı veya az duyarlılık: Otizmli bebekler parlak ışık, yüksek ses, belirli dokular veya kokular gibi belirli duyusal girdilere uyum sağlamakta güçlük çekebilirler.
Uyuma veya yemek yeme zorluğu: Otizmli bazı bebekler uyumak ve yemek yemekte zorluk çekebilirler. Yemek veya uyku ile ilgili olağandışı davranışlar sergileyebilirler.
Bu semptomların başka durumlarda da mevcut olabileceğini ve otizm teşhisinin yalnızca uzman bir doktor tarafından konulabileceği bilinmelidir. Bir ebeveyn veya bakıcı otizmden şüphelenirse, bir çocuk doktorundan veya otizm uzmanından yardım almalıdır.
Bebeklerde Otizm Nasıl Anlaşılır
Bebeklerde otizmin erken teşhisi zor olabilir çünkü bozukluğun belirtileri çocuk büyüyene kadar açıkça görülmeyebilir. Ancak bir bebeğin otizmli olup olmadığını öğrenmenin birkaç yolu vardır:
- Gelişimsel taramalar: Çocuk doktorları, bebeğin iletişim, sosyal etkileşim ve davranış gibi alanlardaki ilerlemesini değerlendirmek için düzenli kontroller sırasında sıklıkla gelişimsel taramalar gerçekleştirir. Bir bebek belirli kilometre taşlarını karşılamıyorsa, çocuk doktoru daha fazla değerlendirme için aileyi bir uzmana havale edebilir.
- Davranışsal değerlendirmeler: Gelişimsel pediatristler, çocuk nörologları veya çocuk psikiyatrları gibi uzmanlar, bir bebeğin iletişimini, sosyal etkileşimini ve davranışını değerlendirmek için davranışsal değerlendirmeler yapabilir. Bu değerlendirmeler arasında gözlem, ebeveynler ve bakıcılarla görüşmeler ve standartlaştırılmış testler yer alabilir.
- Genetik test: Genetik test, otizmle ilişkili belirli genetik mutasyonları tanımlamak için kullanılır. Bu bir kan testi ile yapılabilir ancak otizm için genetik testin her zaman kesin olmadığını akılda tutmak önemlidir.
- Beyin görüntüleme: Bazı araştırmalar otizmli çocukların beyninde yapısal farklılıklar olabileceğini göstermiştir. MRI gibi beyin görüntüleme bu farklılıkları belirlemek için kullanılabilir ancak kesin bir teşhis aracı değildir.
Otizm teşhisinin yalnızca uzman bir çocuk doktoru, çocuk nöroloğu veya çocuk psikiyatristi gibi nitelikli bir profesyonel tarafından tespit edileceğini bilmek önemlidir. Tanı koymak için gelişimsel taramalar, davranışsal değerlendirmeler, genetik testler, beyin görüntüleme ve anketlerin bir kombinasyonu kullanılabilir.
Bebeklerde Otizm Neden Olur?
Bebeklerde otizm neden olur, bu sorunu yaşayan ebeveynlerin akıllarına gelen sorular arasında yer alır. Bebeklerde otizmin nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır ancak araştırmalar genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun söz konusu olabileceğini düşündürmektedir.
Otizmin temel nedenlerinden birinin genetik olduğu düşünülmektedir. Araştırmalar, otizmli çocukların ailelerinde bu bozukluğa sahip olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu göstermiştir. Araştırma ayrıca beyin gelişimi ve işlevinde rol oynayanlar da dahil olmak üzere otizmle ilişkili olabilecek belirli genleri tanımlamıştır.
Çevresel faktörler de otizm gelişiminde rol oynayabilir. Çalışmalar, böcek ilaçları ve ağır metaller gibi bazı çevresel toksinlerin otizm riskini artırabileceğini öne sürdü. Bazı ilaçlara doğum öncesi maruz kalma gibi diğer çevresel faktörler de bir risk faktörü olabilir.
Otizmin bir başka olası nedeni, doğum öncesi beyin gelişimi ile ilgilidir. Araştırmalar, otizmli bazı çocukların iletişim, sosyal etkileşim ve davranışla ilgili belirli beyin bölgelerinde anormal bir gelişim gösterebileceğini öne sürdü.
Bazı araştırmacılar, doğum öncesi enfeksiyon, iltihaplanma ve otizm gelişimi arasında bir bağlantı olabileceğine inanıyor. Otizmli çocukların annelerinde otizmi olmayan çocukların annelerine göre daha yüksek doğum öncesi enfeksiyon ve inflamasyon oranı bulmuştur.
Sonuç olarak, bebeklerde otizmin nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır, ancak araştırmalar genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun söz konusu olabileceğini düşündürmektedir. Spesifik genler, çevresel toksinler, bazı ilaçlara doğum öncesi maruz kalma, anormal beyin gelişimi ve doğum öncesi enfeksiyon ve iltihaplanma gibi faktörler otizmin gelişiminde rol oynayabilir. Bu bozukluğun altında yatan mekanizmaları tam olarak anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Ne Zaman Doktora Gitmek Gerek?
Bebeğinizin otizmli olabileceğinden şüpheleniyorsanız, mümkün olan en kısa sürede uzman bir doktordan değerlendirme almanız önemlidir. Sonuçları büyük ölçüde iyileştirebileceği ve tam potansiyellerine ulaşmalarına yardımcı olabileceği için erken müdahale otizmli bebekler için çok önemlidir.
Konuşma terapisi, uğraşı terapisi ve davranış terapisi gibi erken müdahale hizmetlerinin otizmli bebeklerin tam potansiyellerine ulaşmalarına yardımcı olabileceğini unutmamak da önemlidir. Anne babalar bu hizmetlerden bir an önce faydalanmalıdır. Erken teşhis ve müdahale, otizmli bebekler için bir olasılıklar dünyasının kapılarını açabilir ve onlara tatmin edici bir yaşam için en iyi şansı sağlayabilir.