Bebeklerin Ay Ay Gelişimi
Bebeğini sağlıklı bir şekilde kucağına alan ebeveynler için aylık gelişim heyecan vericidir. Anne, baba veya bakım verene bağımlı olan bebeklerin büyüme hızı son derece şaşırtıcı ve sürprizlerle doludur. Minik bedeni her geçen gün yenidünyaya uyum sağlamaya çalışan bebekler, ilk 12 ay boyunca tüm yeteneklerini sergilerler.
Ebeveynler bebeklerinin gelişimi konusunda hırslı davranmamalı ve her bebeğin gelişim evrelerinin birbirinden farklı olacağını unutmamalıdır!
Yeni doğan yani henüz 1 aylık olmamış bebekler doğum kilolarının gerisine düşerek zayıflayabilir. Rutin kontrollerde bebek gelişimiyle ilgili olarak hekimlerinden bilgi alacak olan ebeveynler, ne bekleyeceklerini bilerek bebeklerinin gelişimine olumlu katkı sağlayabilirler. Şimdi, bir bebeğin ilk 12 ay boyunca gelişim evrelerine hep birlikte göz atalım.
1 Aylık Bebeklerde Gelişim
Anneleriyle ağlayarak iletişim kurmaya başlayan bebekler, ilk ayın sonunda gülerek tepki vermeyi de öğrenirler. Motor becerilerinde beklenen performanslar arasında;
- Farklı seslere karşı ilgi
- 2 saniye kadar odaklanma
- Elleri yumru yapma ve
- Beslenmeyi bırakarak duyduğu sese yönelme sayılabilir.
İlk aydaki en büyük iletişim aracı kuşkusuz ağlamaktır. Bebekler acıktıklarında veya gaz sıkıntısı yaşadıklarında bunu bakım verene ağlayarak belli ederler. Bebeğin karakterine dair ipuçlarının yavaş yavaş belirdiği ilk ay, beslenme düzeni sık aralıklarla planlanmalıdır.
2 Aylık Bebeklerde Gelişim
İkinci ayda bebekler yeni sesler çıkarmayı öğrenir. Eller yumruk şeklinden kurtulurken parmak hareketleri belirginleşir. Etrafta olup bitenle daha fazla ilgilenen bebekler ellerini ağızlarına götürmeye başlar. 2.aya özgü gelişim belirtileri arasında;
- Yüksek sese irkilerek tepki verme
- Elde 2 saniye kadar bir şey tutma
- El ve parmak hareketlerini inceleme
- Kol ve bacak hareketlerinde süreklilik dikkat çekicidir.
Etrafıyla ilgilenirken mutluluk veya kızgınlık belirtileri veren mimiklere çığlık eşlik eder. Yattığı yerden kafasını kaldırmaya başlayan bebeklerin uyku düzeni değişebilir. Bebek, karın üstü pozisyonda tutulduğunda başını dikleştirebilir.
3 Aylık Bebeklerde Gelişim
Kafasını dik tutmaya başlayan 3 aylık bebekler için el-göz koordinasyonu kurulmaya başlar. Kasları daha güçlü hale gelen bebekler;
- Oyuncaklarına uzanabilir
- Ani tepkiler yerini kontrollü hareketlere bırakır ve
- Bakışlar insan yüzüne odaklanır.
Daha az ağlamaya başlayan 3 aylık bebekler, annelerinin dışındaki sesleri de ayırt eder. İletişimin sesli hale geldiği tepkilerle uyku ve beslenme düzeni değişebilir. Bu ay itibariyle bebekle kurulacak ilişki daha keyifli hale gelecektir.
Kızlar için ideal büyüme tablosu; 5,5 kg ağırlık ve 59 cm boy uzunluğudur.
Erkekler için ideal büyüme tablosu; 6 kg ağırlık ve 61 cm boy uzunluğudur.
4 Aylık Bebeklerde Gelişim
Ağlamak dışında sesler çıkarmaya alışan 4 aylık bebekler, nesneleri ağızlarına götürür. Bu süreç boğulma riski açısından son derece tehlikelidir.
- Anne ve babasını ayırt eden
- Tüm vücuduyla istediği hedefe ulaşmaya çalışan
- Nesneleri elden ele geçiren ve
- Başkalarının yedikleriyle ilgilenen bebeklerin ilk dişleri her an çıkabilir.
Görme yeteneğinin gelişmesiyle birlikte odaklanma olur. Kendi seslerini dinlemeye başlayan bebekler, yuvarlanabilir. Karın üstünde yatarken kollarının üstünde doğrularak daha bilinçli hareket edebilirler.
5 Aylık Bebeklerde Gelişim
Artık küçük bir birey olmaya aday olan bebekler, çevresindekilerle iletişim halindedir. Kucağa alınmak istediklerinde kollarını açarlar. Gülümser ve karşılık beklerler.
- Konuşmak için dudakları takip eden
- Adı geçtiğinde tepki veren ve
- Destek almadan oturmaya başlayan bebeklerin ilk dişleri görünür hale gelir.
Bu ayda 2 heceli sesleri tekrar ederek konuşma pratikleri yapılabilir. Görme, işitme, sosyal ve zihinsel yetilerin gelişimi en üst seviyeye çıkar. “Tummy Time egzersizler” için ideal başlangıç dönemi 5. aydır.
6 Aylık Bebeklerde Gelişim
Farklı nesneleri dokunarak keşfetmeye başlayan 6 aylık bebeklerde gelişime oyuncaklar yön verir. Desteksiz bir şekilde oturan bebekler istedikleri yöne dönebilir. Bu ayda;
- Emekleme başlar
- Hızlı hareketler takip edilir ve
- Her iki el aynı anda kullanılır
Neden-sonuç ilişkisinin kurulmaya başlamasıyla talepler değişir. Mimikleriyle korku, mutluluk, heyecan veya sabırsızlandığını gösteren bebekler ayna yardımıyla kendini tanımaya başlar.
Kız bebekler için ideal büyüme tablosu; 7,5 kg ağırlık ve 65 cm boy uzunluğudur.
Erkek bebekler için ideal büyüme tablosu; 8 kg ağırlık ve 67 cm boy uzunluğudur.
7 Aylık Bebeklerde Gelişim
İnce ve kaba motor gelişiminin devam ettiği 7.ayda, eller çırpılarak alkış sesi çıkarılır. Ses çıkarılan hece sayısı artarken bebekler;
- Elinden oyuncağı alınınca tepki verir
- Kaşık kullanmaya başlar ve
- Ayaklarını ağzına götürür.
Doyduğu zaman beslenmeyi reddeden bebekler ebeveynleriyle aynı masaya oturtulmalıdır. Bakım verenin neleri yapmasından hoşlanmadığını ayırt eden bebekler yaramazlıklara başlar. Yabancıların kucağına gitmek istemeyen bebeklerde ayrılık korkusu özellikle çalışan anneler için ciddi bir sorun haline gelir. Bir eşyaya tutunarak ayakta durabilen bebeklerde yürüme egzersizlerine başlanabilir.
8 Aylık Bebeklerde Gelişim
Yeni maceralara atılmaya hazır olan 8 aylık bebeklerde çevreyi keşfetme arzusu her şeyin önünde gelir. Vedalaşırken el sallayan hatta öpücük gönderen bebekler, yabancılara karşı utangaç tavır sergileyebilir.
- Vurma, fırlatma ve dökme en sevilen hareketlerdir
- Yeme stili oluşmaya başlayan bebekler tat ayırımı yapar
- Taklit yeteneği en üst seviyeye çıkmıştır.
Uygun besinleri elinde tek başına tutarak yiyen bebekler, ani hareketlerle karın üzerinden ayakta durma pozisyonuna geçebilirler.
9 Aylık Bebeklerde Gelişim
Çeşitli eğitici oyuncaklarla oynayan bebeklerde aile içi iletişim gelişmiştir. Anne ve baba kelimelerini söyleyen 9 aylık bebeklerde gelişim, küçük nesnelerin baş ve işaret parmağı yardımıyla tutulmasıyla farklı bir boyuta geçer.
- Yürüyüş egzersizleri için ideal dönemdir ve
- Mimiklere çeşitli jestler eklenir.
Keşfetme arzusunun istenmeyen şekilde sonuçlanmaması için prizler kapatılmalı, tehlikeli maddeler yüksekte korunmalı ve keskin kenarı olan mobilyalar için gereken önlemler alınmalıdır.
Kızlar için ideal büyüme tablosu; 8 kg ağırlık ve 69 cm boy uzunluğudur.
Erkekler için ideal büyüme tablosu; 9 kg ağırlık ve 71 cm boy uzunluğudur.
10 Aylık Bebeklerde Gelişim
Çıkardığı sesler konuşmaya benzeyen bebeklerde özgüven artar. Emekleme ve sıralama artık rutin bir işlem halini almıştır.
- Çevresiyle iletişimi artan
- Söylenen kelimeleri tekrar eden
- Yüksek ses duyduğunda irkilen ve
- Sallanarak mırıldanmaya başlayan 10 aylık bebekler sevdikleri müziğe tepki verir.
Saklanma ve ortaya çıkma oyunu en keyif aldıkları aktiviteler arasında sayılabilir. Atılan kahkahalara el çırpmalar ve top yuvarlama eşlik eder. İsteklerini ağlamadan işaret ederek belli eden bebekler, “hayır” kelimesinin anlamını bilir ancak her zaman bu komuta uyum sağlamaz.
11 Aylık Bebeklerde Gelişim
Her anlamda daha “özgür” hale gelen bebekler, desteksiz olarak birkaç adım atabilirler. İstedikleri şeyi ağlamadan da belli edebilecek sözcük kapasitesine sahiptirler. 1 yaşına yaklaşan bebekler;
- İşaretle istedikleri şeye odaklanabilir
- Kıyafetlerini tek başlarına giymeye ve çıkartmaya çalışabilirler.
Yaptıkları her şey için ebeveyn onayına ihtiyaç duyan bebekler sembollerle nesneleri bağdaştırabilirler. Dokunsal faaliyetlere karşı aşırı ilgi duyanlar için oyuncak seçiminde ses ve komutlara yönlenmek daha doğrudur.
12 Aylık Bebeklerde Gelişim
Konuşma ve anlama yetenekleri artan 1 yaş bebekleri, kapı ve dolapları açmayı başarabilir. Sözlü komutları net bir şekilde anlar ve uyanık kalmak için aşırı direnç gösterir. Adım adım “çocuk” olarak değerlendirilmesi gereken bebeklere;
- Kitap okunabilir
- Tek aşamalı komutlar verilebilir ve
- Motor becerileri geliştirecek oyuncaklara yönlendirilebilir.
Kız bebekler için ideal büyüme tablosu; 9,5 kg ağırlık ve 74 cm boy uzunluğudur.
Erkek bebekler için ideal büyüme tablosu; 10,5 kg ağırlık ve 76 cm boy uzunluğudur.
Artık emeklemeyi ve yürümeyi öğrenen bebekler için hareket alanı genişletilmelidir. Banyo saatleri daha eğlenceli hale getirilirken kalem ve kâğıtla yaratıcılık desteklenebilir. Oyuncak seçiminde kutu üzerindeki yaş sınırlamalarına dikkat edilmeli, zihin gelişimine önem verirken aynı zamanda güvenliği ön planda tutan tercihler yapılmalıdır.