Çocuklarda Bağışıklık Sistemini Güçlendirmek İçin 5 Yol Youtube Kanalımızda
İnsanların çeşitli hastalıklara yakalanmasını engelleyen ya da kolay iyileşmelerini sağlayan en büyük etmen bağışıklık sistemidir. Bağışıklık sistemi anne karnındayken oluşmaya başlayarak ömür boyu etkisini sürdürür. Bağışıklıkları daha tam olarak gelişmeyen bebeklerin hastalıklardan korunması ya da kolay tedavi edilebilmesi için dışarıdan müdahaleler de yapılabilir. Ailenin dikkat edebileceği bazı noktaların bebeklerin bağışıklığını etkileyeceği ve yaşam boyu onunla geleceği unutulmamalıdır. Bir hastalık durumu yoksa bebeğin emzirilmesi, aşılarının zamanında ve tam yapılması, ek besinlerin uygun şekilde verilmesi gibi önlemler, hem o anki bağışıklıklarını güçlendirir hem de gelecek için bir yatırımdır. “Bebeklerde bağışıklık sistemi ne zaman ve nasıl gelişir, aileler bebeklerinin bağışıklığını güçlendirmek için neler yapabilir?” sorularının cevabı için siz de detaylara göz atabilirsiniz.
Bebeklerde Bağışıklık Sistemi Ne Zaman Gelişir?
Bağışıklık sistemi insan vücudundaki hücre ve proteinlerden oluşur. Vücuda ait olmayan organizmalar ile savaş halindedir. Bebeklerin bağışıklık sistemi doğumdan önce bebek anne karnındayken doğuma kalan son 3 ayda ağırlıklı olarak oluşmaya başlar fakat antikorlar yine de tamamlanmaz. Prematüre doğan bebeklerde bağışıklık sistemi için anneden geçen antikor miktarı daha azdır bu yüzden hastalanma riskleri artar ve özel bir korumaya gerek duyarlar. Doğum yönteminin sezeryan ya da normal doğum olması bile bebeğin bağışıklık sistemini etkileyen faktörlerden biridir. Fakat bebeklerin bağışıklık sistemini en çok güçlendiren etmen doğumdan itibaren anne sütü almasıdır. Anne sütü anneden bebeğinin ihtiyaçlarına özgü olarak salgılanır ve ilk aşı olarak kabul edilir. Anne sütü içerisinde antikorlar, antimikrobiyal maddeler, sitokinler, oligosakkaritler içerir ve bağışıklık güçlendiren etkisi bebekleri kendi bağışıklıkları oluşana kadar korur. Bebeklerin bağışıklıkları oluşmadan önce bebeği koruyan anne sütü ona özgü olduğu için anne dışında bebeğe temas eden kişilere karşı aynı koruyuculuğa sahip değildir. Bu yüzden yenidoğan bebeklerde mümkün olduğunda anne dışında kişilerin bebeklerle temas etmemesi faydalı olur.
Bebeklerde Bağışıklık Sistemi Neden Düşer?
Bebeklerin bağışıklığının olması gerekenden daha düşük kalmasının birçok nedeni olabilir. Yenidoğan bebeklerde aynı organlarında olduğu gibi bağışıklıklarında da tamamlyanmayan yönler bulunur. Bazı durumlar zaman içerisinde oluşacak bağışıklığın yeterli ilerleyememesine neden olabilir. Bunlardan ilki bebeğin anne sütü ya da anne sütüne yakın özellikler taşıyan adapte mamalarla beslenmemesidir. İkinci neden ise annenin bağışıklık hücrelerini alamayacak kadar erken doğum yani prematüreliktir. Bu nedenler dışında aşı takvimine uygun aşıları zamanında yaptırmamak bebeklerin çevre ile temas haline geçtiklerinde sık sık hastalanmalarına sebep olacaktır. Tamamlayıcı beslenmeye de geçişle birlikte ayına uygun kaliteli protein gibi bağışıklığı güçlendiren kaynakların az tüketilmesi ya da hiç tüketilmemesi de bebeklerin bağışıklığını zayıflatabilir.
Bebeklerde Bağışıklık Sistemi Düşüklüğü Belirtileri
Bağışıklığı gerekli şekilde oluşmayan ya da oluşamayan bebeklerde bazı sorunlar oluşur. Bu sorunlar bağışıklık sistemi düşüklüğünün de belirtileridir. Bebek sık sık hastalanıyor ve zor iyileşiyorsa, kulak ve sinüs enfeksiyonları sürekli tekrar ediyorsa, kilo artışı ayına veya yaşına göre düşükse, ağız içinde yaralar oluşuyor ve uzun süreler iyileşmiyorsa bağışıklığının düşük olduğundan şüphe edilebilir. Bu hastalıklara yakalanması her zaman bebeğin bağışıklığının düşük olduğu anlamına gelmez fakat birden fazlası bulunuyorsa ve sürekli hale geldiyse bağışıklık düşüklüğü söz konusu olabilir. Risk teşkil etmediği düşünülen hastalıklarda dahi doktor kontrolüne gitmek bebekler için önceden önlem alınmasına yardımcı olacaktır. Hastalık durumunda bebeğin bağışıklığının düşüklüğünden doktor tarafından şüphe edilirse gerekli önerilerde bulunulur ve takviyeler yapılır.
Bebeklerin Bağışıklık Sistemini Güçlendirmek için Ne Yapmalı?
Bebeklerin annelerinden aldıkları antikorlar aylar boyu onu koruyamaz ve zamanla kendi bağışıklık sistemlerinin gelişmesi gerekir. Bağışıklık sisteminin oluşurken daha kuvvetli olmasını sağlayan etkenler de vardır. Bu etmenlerden ilki yukarıda da bahsedildiği gibi bebeğin anne sütü almasıdır. Annenin yıllar boyu gelişen bağışıklık sistemi antikorları anne sütü ile bebeğe geçer ve bebeklerin anne ile benzer bağışıklık sistemini sahip olmasını sağlar. Anne sütü ile emzirilen bebeklerin çocuk felci, difteri, kızamık gibi hastalıklara yakalanma riski azalmış olur. Anne sütü alan almayan tüm bebeklerin bağışıklığını güçlendirmek için başka yöntemler de bulunur. Bunlardan biri ise aşılamadır. Aşı olan bebeklerde aşının türüne bağlı olarak çeşitli bakteri ve virüslere karşı bağışıklık gelişir. Aşı olan bebeklerin hayatlarının ileriki dönemlerinde bu hastalıklarla karşılaşmaları durumunda vücutları yabancı organizmaları tanır ve hastalıkla savaşılmasını sağlar. Bebekler için aşı takvimi ilgili doktor tarafından verilecek ve uygulanacaktır. Beslenme, aşılama, anne sütü gibi faktörler dışında bağışıklığı güçlendiren başka önemli konular da vardır. İyi bir uyku da bağışıklığı güçlendirmeye yardımcı olur. Uyku sırasında vücut kendini onarabilir ve bağışıklığı güçlendiren beyaz kan hücrelerinin artmasına katkıda bulunur. Yeterli uyku olması bebeklerin bağışıklığının olması gerektiği gibi zamanla artmasına etki edecektir. Diğer güçlendirici etmen ise harekettir. Bebeklerin olabildiğince hareketli olmasına kendilerine zarar vermeyecek derecede izin vermek bağışıklıklarının güçlenmesine yardımcı olur. Tamamlayıcı beslenmeye geçen bebekler içinse bağışıklığı artırıcı başka seçenekler değerlendirilebilir. Bu seçenekler diyetlerden ve takviyelerden oluşur.
Bebeklerde Bağışıklık Sistemini Güçlendiren Yiyecekler
İlk 6 ay anne sütü veya adapte mama sonrası bebekler ek besin dönemine geçerler. Artan enerji ihtiyaçları karşılanırken doğru seçenekler tüketmek bağışıklığının güçlenme sürecine de yardımcı olur. Bebeğin bulunduğu aya uygun olarak kaliteli protein kaynakları tüketmesi vücudunda bulunan antikorların da protein yapıda olmasından dolayı bağışıklığını güçlendirmeye yardımcı olur. Fakat protein verirken 1 yaşından önce inek sütü gibi hayvansal sütler kullanılması önerilmez. Diğer bağışıklık güçlendiren kaynaklar ise prebiyotik besinlerdir. Prebiyotik besinler bebeklerin enfeksiyonlarla savaşma gücünü artırır ve bağırsak sağlığını olumlu etkiler. Prebiyotik gıda türlerinden de biri olan lifler de bağışıklığı güçlendirmede önemli role sahiptir. Meyve suyu yerine mümkün olduğunda cam rende ile püre haline getirilmiş meyveler tüketmesini sağlayarak lif alımı artırılabilir. Meyvelerden ve sebzelerden gelen diğer bağışıklık güçlendirici ise C vitaminidir. C vitamini açısından zengin besinler ile demir alımı hem demir emilimini artırır hem de enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı koruyucu etki gösterir.
Yağların bağışıklığı güçlendirici etkileri olmadığını düşünmek yanlış olur. Özellikle esansiyel yağ asitleri alımı vücudun enfeksiyon kaynağı organizmaları tanımasını ve savaşmasını kolaylaştırır. Tamamlayıcı beslenme sırasında besinler verilirken ne kadar fazla yerse o kadar iyi düşüncesi yanlıştır. Her bebeğin ayına göre uygun alması gereken ek besin kalorileri vardır ve tüketebilecekleri besinler bellidir. Bu besinlerin ve kalorilerin üzerine çıkmak bebeklerin bağışıklığını güçlendirmeye çalışırken başka sorunların oluşmasına neden olabilir. Bağışıklığı güçlendiren besinler bu şekildedir:
- Balık
- Kurubaklagiller
- Yumurta
- Et
- Tavuk
- Kayısı
- Kepekler ve tam tahıllar
- Brokoli
- Domates
- Yeşil biber
- Bektaşi üzümü
- Limon
- Çilek
- Kızılcık
- Muz
- Yoğurt
Bebeklerin bağışıklığını etkileyen birçok faktör ve bir çok besin besin bulunsa da mutlaka bebek ile ilgilenen uzman doktor tarafından yapılan önerilere uyulmalı beslenme için gerekli görüldüğünde bir diyetisyenden de destek alınmalıdır. Temel olarak yapılan öneriler ve tedaviler bebekleri korumak için gerekli tüm şartlar oluşturularak belirlenir. Siz de bebeklerin büyüme ve gelişme sürecinde aklınıza takılan tüm sorular için Mobibaby’e güvenebilirsiniz.
Kaynaklar:
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1106612
https://www.pregnancybirthbaby.org.au/how-your-babys-immune-system-develops
https://www.mamanatural.com/natural-immune-boosters-for-kids/
https://www.babycenter.in/l25020392/foods-to-strengthen-your-babys-immunity-photos